Ba trụ cột chính trong khung chuyển đổi số 2024
Khung chuyển đổi số 2024 là sự kết tinh của các nỗ lực đổi mới công nghệ, giáo dục và pháp lý, tạo ra môi trường tương tác số mạch lạc và hiệu quả. Trong đó, ba trụ cột chính là nền tảng cơ bản giúp Việt Nam tiến xa hơn trong công cuộc chuyển đổi số, gồm: Tri thức, Công nghệ, và Sẵn sàng cho Tương lai.
Tri thức (Knowledge): Đây là trụ cột đánh giá chất lượng hệ thống giáo dục, năng lực nghiên cứu – phát triển (R&D) và sự chuẩn bị của lực lượng lao động kỹ thuật cao. Theo báo cáo World Digital Competitiveness Ranking 2024, sự đầu tư vào giáo dục và R&D đóng vai trò then chốt trong việc tạo ra những bước tiến về công nghệ. Chẳng hạn, các trường đại học tại Việt Nam đã và đang tăng cường chương trình đào tạo về trí tuệ nhân tạo (AI) và khoa học dữ liệu, điều này giúp sinh viên có nền tảng vững chắc để tham gia vào thị trường lao động với các kỹ năng cần thiết.
Công nghệ (Technology): Trụ cột thứ hai tập trung vào sự phát triển của hạ tầng số và tích hợp công nghệ trong doanh nghiệp và khu vực công. Sự chuyển dịch sang sử dụng công nghệ đám mây (Cloud) trong quản lý dữ liệu và vận hành doanh nghiệp ngày càng trở nên phổ biến. Ví dụ, nhiều công ty khởi nghiệp tại Việt Nam đã áp dụng công nghệ Blockchain để tăng cường độ tin cậy và tính minh bạch trong giao dịch kinh doanh, cải thiện hiệu quả hoạt động và giảm thiểu rủi ro.
Sẵn sàng cho Tương lai (Future Readiness): Trụ cột này đo lường khả năng thích nghi và sự nhạy bén của xã hội đối với công nghệ mới. Khả năng tiếp cận nhanh chóng với công nghệ và ứng dụng kịp thời vào thực tế kinh doanh là tiêu chí quan trọng để đánh giá năng lực này. Trong tương lai gần, việc cập nhật xu hướng công nghệ mới và đổi mới sáng tạo sẽ là chìa khóa mở ra cơ hội phát triển bền vững cho cả doanh nghiệp và quốc gia.
Ba trụ cột này không chỉ phục vụ mục tiêu nâng cao năng lực cạnh tranh số của Việt Nam trên thế giới mà còn đảm bảo sự đồng bộ và liên thông trong quá trình chuyển đổi số toàn quốc. Để bổ sung hiệu quả cho ba trụ cột trên, các quy định pháp lý như Luật Công nghiệp công nghệ số, Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân, và Luật Dữ liệu cũng là phần không thể thiếu, giúp định hình môi trường thể chế hậu thuẫn mạnh mẽ cho chuyển đổi số.
Yêu cầu về liên thông và đồng bộ trong khung chuyển đổi số 2024
Trong bối cảnh chuyển đổi số đang trở thành chiến lược then chốt để nâng cao sức mạnh quốc gia, việc đảm bảo tính liên thông và đồng bộ không chỉ là một yêu cầu mà còn là nền tảng cần thiết. Đó là lý do Quyết định số 1562/QĐ-TTg đã được ban hành, đưa ra các quy định cụ thể để hiện thực hóa mục tiêu này.
Theo đó, hoạt động liên thông và đồng bộ được quy định phải diễn ra thông qua các nền tảng chia sẻ dùng chung dữ liệu. Cụ thể hơn, chúng ta có ba nhóm nền tảng quan trọng, bao gồm: nền tảng chia sẻ và điều phối dữ liệu, nền tảng tích hợp chia sẻ dữ liệu quốc gia, và các nền tảng cấp bộ, tỉnh. Điều này nhằm đảm bảo tính liên thông xuyên suốt từ trung ương tới địa phương, giảm thiểu tối đa tình trạng phân mảnh dữ liệu, vốn là một bài toán nan giải hiện nay.
Một phần không thể thiếu trong yêu cầu liên thông là bảo vệ an ninh mạng và bí mật nhà nước. Với sự gia tăng của các mối đe dọa an ninh, từ tấn công mạng đến việc xâm nhập trái phép các hệ thống thông tin, các quy định cũng nhấn mạnh cần có cơ chế bảo vệ dữ liệu nghiêm ngặt, tuân theo quy định pháp luật hiện hành về an toàn thông tin và bảo mật dữ liệu cá nhân.
Về mặt hạ tầng kỹ thuật, Nghị quyết số 71/NQ-CP và Chiến lược hạ tầng số đã định hướng xây dựng một hệ thống thống nhất và hiện đại. Đây không chỉ đơn thuần là băng thông rộng và tốc độ cao mà còn đòi hỏi sự ổn định và khả năng mở rộng. Hạ tầng cần đảm bảo kết nối an toàn, có dự phòng để ứng phó với các tình huống khẩn cấp và đáp ứng các mục tiêu chiến lược đến năm 2025 và xa hơn đến 2030.
Trong thực tế, yêu cầu về liên thông và đồng bộ đã và đang được triển khai thông qua việc xây dựng các cơ sở dữ liệu quốc gia. Ví dụ, việc phát triển hệ thống nhận dạng điện tử đã hỗ trợ người dân và doanh nghiệp thực hiện các giao dịch điện tử một cách thuận tiện hơn, minh chứng cho hiệu quả của sự liên kết dữ liệu giữa các hệ thống. Các cải tiến này không chỉ đáp ứng nhu cầu cấp thiết hiện tại mà còn tạo nền tảng vững chắc cho phát triển bền vững trong tương lai.
Như vậy, với sự chỉ đạo cụ thể và mạnh mẽ từ phía nhà nước, yêu cầu về liên thông và đồng bộ không chỉ mang tính lý thuyết mà thực sự được thể hiện rõ thông qua các hành động thực tiễn. Các doanh nghiệp, đặc biệt là các doanh nghiệp vừa và nhỏ, cần tận dụng tối đa cơ hội này, áp dụng công nghệ vào vận hành để nắm bắt xu hướng và nâng cao khả năng cạnh tranh trong kỷ nguyên số.
Kiến trúc chuyển đổi số trong các cơ quan Đảng 2024
Năm 2024, kiến trúc chuyển đổi số trong các cơ quan Đảng được thiết lập với phiên bản 3.0, đánh dấu một bước tiến quan trọng trong việc số hóa toàn bộ hoạt động từ trung ương đến địa phương. Phiên bản này không chỉ tiêu biểu cho sự đổi mới mà còn là nền tảng chiến lược để cải cách hành chính, hiện đại hóa qua các công nghệ tiên tiến. Được ban hành vào ngày 1/7/2025 theo Quyết định 333-QĐ/TW của Ban Chấp hành Trung ương, kiến trúc này đặt trọng tâm vào năm yếu tố chính: kiến trúc nghiệp vụ, dữ liệu, ứng dụng, công nghệ và an toàn thông tin.
Điểm nhấn đầu tiên là kiến trúc nghiệp vụ, nơi các quy trình công tác và nghiệp vụ trong cơ quan Đảng được chuẩn hóa. Điều này không chỉ giúp đồng bộ hóa các hoạt động mà còn tạo điều kiện thuận lợi hơn cho việc chia sẻ thông tin, đồng thời giảm thiểu tình trạng quá tải dữ liệu và cát cứ thông tin nhờ vào một hệ thống dữ liệu liên thông và quản lý chặt chẽ theo thẩm quyền sử dụng.
Trong một thế giới mà công nghệ thông tin phát triển không ngừng, việc xây dựng một kiến trúc ứng dụng hiện đại là điều cần thiết. Các hệ thống thông tin chuyên ngành không chỉ tích hợp dùng chung mà còn được thiết kế để tương thích với mọi cấp độ quản lý khác nhau. Điều này cho phép các cơ quan Đảng hoạt động một cách hiệu quả, nhanh chóng và chính xác hơn.
Không dừng lại ở đó, kiến trúc công nghệ tập trung vào việc tái cấu trúc hạ tầng kỹ thuật một cách đồng bộ, đảm bảo đáp ứng nhu cầu của thời đại công nghệ số. Hệ thống mới không chỉ mang tính hiện đại mà còn dễ dàng mở rộng, linh hoạt trước mọi thay đổi từ môi trường bên ngoài, tạo điều kiện tối đa cho quá trình chuyển đổi số diễn ra suôn sẻ.
Cuối cùng nhưng không kém phần quan trọng là kiến trúc an toàn thông tin (ATTT). An ninh mạng và bảo mật dữ liệu luôn được đặt lên hàng đầu với các biện pháp như ứng dụng chữ ký số, bảo vệ toàn diện hệ thống trước mối đe dọa từ không gian mạng quốc tế. Đảm bảo rằng các dữ liệu quan trọng của Đảng và Nhà nước luôn được bảo quản an toàn và toàn vẹn.
Thực hiện kiến trúc chuyển đổi số này là một nhiệm vụ gắn kết chặt chẽ với cải cách hành chính, nâng cao chất lượng chỉ đạo điều hành theo lộ trình khả thi. Đặc biệt, với sự hỗ trợ từ các cơ chế chính sách như văn bản hướng dẫn, quy định chia sẻ dữ liệu, tiêu chuẩn kỹ thuật và cơ chế tài chính phù hợp, cơ quan Đảng sẽ từng bước chuyển đổi toàn diện.
Được bảo trợ bởi chủ trương đẩy mạnh chuyển đổi số tại Đại hội XIII, chương trình Chuyển đổi số quốc gia đến năm 2025 đã tạo nền tảng vững chắc cho việc triển khai hệ sinh thái công nghệ thông suốt này. Tóm lại, kiến trúc chuyển đổi số mới nhất không chỉ là lời giải cho bài toán tăng cường hiệu quả lãnh đạo chỉ đạo, mà còn là cơ hội để các cơ quan Đảng bước vào một kỷ nguyên mới của công nghệ và đổi mới sáng tạo.
Phát triển khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo trong khung chuyển đổi số 2024
Khung chuyển đổi số 2024 đang dần được định hình và hoàn thiện nhằm tạo ra một môi trường phát triển bền vững cho công nghệ và đổi mới sáng tạo tại Việt Nam. Một trong những điểm nhấn quan trọng là Luật Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sáng tạo có hiệu lực vào tháng 10 năm 2025, tạo ra khuôn khổ pháp lý thiết yếu giúp phát triển các ngành công nghiệp liên quan. Điều này không chỉ giúp các công ty công nghệ cảm thấy an tâm hơn trong việc đầu tư và phát triển sản phẩm, mà còn thúc đẩy việc nghiên cứu và ứng dụng khoa học công nghệ trên toàn quốc.
Bên cạnh đó, Luật Công nghiệp Công nghệ số cũng đóng vai trò không kém phần quan trọng, khi điều chỉnh các lĩnh vực công nghiệp công nghệ số như bán dẫn và trí tuệ nhân tạo (AI). Điều này đặt nền móng cho chương trình 'Make in Vietnam', nhằm cổ vũ cho sản xuất và thiết kế nội địa, đồng thời chuyển giao công nghệ một cách hiệu quả. Đây là bước đi đầy táo bạo và cần thiết để Việt Nam nâng cao vị thế trên bản đồ công nghệ thế giới.
Chính phủ đã đặt ra mục tiêu đầy tham vọng: đưa quy mô kinh tế số đạt khoảng 20% GDP vào cuối năm 2025. Để hiện thực hóa điều này, phủ sóng mạng 5G trên toàn quốc kết hợp với Internet vệ tinh đang được gấp rút triển khai, góp phần khắc phục khuyết điểm vùng lõm sóng điện thoại di động ở khu vực nông thôn.
Để ứng dụng khoa học và kỹ thuật vào quản lý đô thị thông minh, Bộ Khoa học và Công nghệ cùng nhiều bộ ngành đang xây dựng đề án đô thị thông minh tại các thành phố lớn. Việc này không chỉ mang lại tiện ích mà còn nâng cao chất lượng cuộc sống cho người dân đô thị thông qua việc tối ưu hóa sự tương tác giữa con người và công nghệ trong quá trình quản lý.
Về mặt hạ tầng dữ liệu phục vụ chuyển đổi số, đã có quyết định từ Phó Thủ tướng Nguyễn Chí Dũng nhằm đảm bảo liên thông đồng bộ giữa các nền tảng chia sẻ dữ liệu từ cấp quốc gia đến cấp tỉnh. Bảo vệ an toàn thông tin mạng cũng như bí mật nhà nước luôn là ưu tiên hàng đầu để xây dựng một môi trường kỹ thuật số an toàn và tin cậy.
Một thành tựu đáng chú ý thời gian qua là sự tăng trưởng mạnh mẽ của ngành công nghệ thông tin, với tổng doanh thu tăng 21% so với cùng kỳ năm ngoái. Sự bứt phá nhanh chóng này có được nhờ chính sách hỗ trợ mạnh mẽ từ Nhà nước, cùng với các nghị định mới thúc đẩy phát triển khoa học, công nghệ, và đổi mới sáng tạo gắn liền với chuyển đổi số một cách bài bản.
Trong bối cảnh đó, khung chuyển đổi số năm 2024 được kỳ vọng sẽ hoàn thiện thể chế pháp luật về khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo, xây dựng hạ tầng kỹ thuật hiện đại, đảm bảo liên kết dữ liệu đồng bộ và ưu tiên ứng dụng các công nghệ tiên tiến như AI. Điều này hướng tới mục tiêu dài hạn đưa kinh tế số chiếm tỷ trọng lớn trong GDP đến năm 2025, giúp Việt Nam dần tiến gần hơn đến mục tiêu trở thành quốc gia có thu nhập cao vào năm 2045. Để tìm hiểu sâu hơn về tác động của trí tuệ nhân tạo và các xu hướng công nghệ tương lai, bạn có thể tham khảo thêm tại Trí tuệ nhân tạo và Bách Khoa HCM.
